Medisiinnalaš aborta
Medisiinnalaš aborta čađahuvvo nu ahte oaččut tableahtaid maid galggat borrat – guokte beaivvi gaska, ja aborta sáhttá dahkkot ruovttus dahje buohcciviesus. Don beasat friddja válljet válddát go abortta ruovttus dahje buohcciviesus dáid eavttuid vuođul:
- leat badjel 18 jagi
- dus ferte leat rávis olmmoš iežat luhtte
- fertet leat dearvvaš, ja áhpehisvuohta ferte leat bistán unnit go 9 vahkku
Álgoiskan
Go diŋgot abortta, de oaččut vuos áiggi álgoiskamii. Álgoiskamis mihtidit du varradeattu ja guldalit váimmu ja geahppáid, ja gehččet ultrajietnarusttegiin juste man galle vahkku don leat leamaš áhpeheapmin. Iskan lea siskkáldas ultrajietna, lea guhkes sággi mii coggojuvvo cinnái.
Ovdal abortta
Medisiinnalaš abortta válddidettiin oaččut álggos tableahta mii bisseha áhpehisvuođa. Dan tableahta oaččut dábálaččat álgoiskama vuolde buohcciviesus. Guokte jándora maŋŋel oaččut tableahtaid mat coggojuvvojit cinnái. Dat tableahtat dahket ahte goaŧŧu manná čoahkkái.
Abortta vuolde
Go maŋemus tableahtat leat coggojuvvon cinnái, de ádjána su. 4-6 diimmu dasságo aborta álgá. Dalle vuojeha goaŧŧu olggos dan mii lea siste, ja dat sáhttá leat hirbmat bávččas. Lea maiddái dábálaš ahte varddát gillomiid, ja fertet leat ráhkkanan dasa ahte varddát garraseappot go dábálaš mánnodávddain. Oaččut borrat ja juhkat maid háliidat, ja eallit nu movt lávet. Lea buorre jus lihkadat, dat jođálmahttá proseassa ja veahkeha váidudit bákčasiid.
Maŋŋel abortta
Maŋŋel abortta unnugoahtá dábálaččat vardin 2-3 vahkku. Nu guhká go varddát de galggat geavahit ravssa. Tampoŋŋa sáhttá dagahit infekšuvnna ja danin ii galgga dan geavahit. Don berret garvit anašeami ja lávggodeami guokte vuosttaš vahkku maŋŋel abortta dahje nu guhká go varddát. Riššudit gal manná bures.
Dábáleamos givssit maŋŋel abortta lea garra vardin ja čoavjebákčasat. Infekšuvdnavárra gal lea unni. Ii leat fásta doavttiriskan maŋŋel abortta, muhto galggat váldit áhpehisvuođaiskosa njeallje vahkku maŋŋel vai leat sihkar ahte áhpehisvuohta lea botkejuvvon (su. 1 čuođi olbmos leat ain áhpeheamit maŋŋel medisiinnalaš abortta). Jus mánnodávda ii álgge fas 4-6 vahkku maŋŋel, de berret váldit áhpehisvuođaiskosa dahje váldit oktavuođa doaktáriin gávnnahit leat go ain áhpeheapme.
Dábálaččat eai láve fysalaš váttisvuođat maŋŋel medisiinnalaš dahje kirurgalaš abortta, muhto lea goitge dehálaš ahte válddát buohcciviesuin oktavuođa jus:
- varddát eanet go guhtta idjaravssa guovtti diimmu siste
- oaččut febera
- jus leat bákčasat eambbo go 14 beaivvi
- jus olu varddát gillomiid eambbo go 14 beaivvi
- varddát eambbo go njeallje vahkku
Vardin maŋŋel abortta
Lea dábálaš vardit 2-3 vahkku maŋŋel abortta. Nu guhká go varddát galggat geavahit ravssa it ge tampoŋŋa dahje mánnodávdagohpu. Váldde oktavuođa buohcciviesuin jus varddát eambbo go 6 idjaravssa/stuoraravssa čađa 2 diimmu siste, dahje jus varddát olu gillomiid eambbo go 14 beaivvi.
Dárbbašat go don ságastit ovttainge?
Amatheas deaivvadat dearvvašvuođabargiiguin geain lea guhkes hárjáneapmi ságastallat abortta birra. Mii leat bealátkeahtes dearvvašvuođabálvalus, mis lea jávohisgeasku ja mii veahkehit du dan dilis mas don leat ja dainna válggain maid leat dahkan. Don oaččut min lusa boahtit akto, guimmiin fárrolaga dahje suinna geainna don leat šaddan áhpeheapmin.
Visot min bálvalusat leat nuvttá. Mii fállat ságastallama dárogillii, sámegillii ja eŋgelasgillii, eará gielaide diŋgot dulkka. Ságastallan bistá sullii diimmu, ja mii sáhttit deaivvadit video dahje telefovnna bokte, dahje min kantuvrrain. Don mearridat ieš galle háve dárbbašat ságastallama, de soahpat dan ovttas.
Kilde: Helsenorge